Zatrzymanie przez Policję oraz przez inne uprawnione służby

Uprawnienia zatrzymanego – krótki poradnik

Zatrzymanie przez Policję reguluje kodeks postępowania karnego w ramach Działu VI dotyczącego tzw. środków przymusu.
Policja, inne służby, w tym m.in. CBA, ABW, Straż Graniczna, mają prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyśpieszonym.
Obowiązująca procedura karna wprost określa, iż zatrzymanego należy poinformować o przyczynach zatrzymania i przysługujących mu prawach.

Niezwykle istotnym jest, iż na tym etapie zatrzymanego należy pouczyć o następujących uprawnieniach :
– o prawie do skorzystanie z pomocy adwokata,
– do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli zatrzymany nie włada językiem polskim,
– o prawie do złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia,
– do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania,
– do dostępu do pierwszej pomocy medycznej.

Wskazać należy, iż w praktyce w chwili zatrzymania osoba zatrzymana powinna wskazać organom nr telefonu do zawodowego pełnomocnika, służby nie mają obowiązku poszukiwania numeru telefonu do adwokata w sytuacji gdy zatrzymany podaje tylko jego dane osobowe np. wyłącznie nazwisko.
Osoba która potencjalnie może być zatrzymana winna numer telefonu znać na pamięć, ewentualnie winien ten numer znać inny domownik, który przekaże nr funkcjonariuszom dokonującym zatrzymania.
Należy bezwzględnie pamiętać, iż zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem, a także bezpośrednią z nim rozmowę.
Tylko w wyjątkowych sytuacjach zatrzymujący może zastrzec, że będzie obecny przy rozmowie zawodowego pełnomocnika z zatrzymanym.

Czas zatrzymania.

Czas zatrzymania został ustawowo określony na 48 godzin. Tyle czasu ma organ zatrzymujący aby podjąć decyzję jakie będą dalsze losy osoby zatrzymanej.
Są tylko dwa wyjścia : przed upływem 48 godzin zatrzymany wychodzi na wolność albo właściwy prokurator, w tym terminie, kieruje wniosek do Sądu o zastosowanie wobec osoby zatrzymanej najsurowszego środka zapobiegawczego tj. tymczasowego aresztowania.
W takiej sytuacji Sąd ma kolejne 24 godziny aby podjąć dalszą decyzję o losach osoby zatrzymanej.
Wyznaczone zostaje przez Sąd posiedzenie w którym poza Sądem bierze udział prokurator, obrońca, doprowadzony zostaje również podejrzany.
Po przeprowadzeniu posiedzenia zapada decyzja czy Sąd uwzględnia wniosek prokuratora i stosuje tymczasowe aresztowanie, czy też zapada decyzja o nieuwzględnieniu wniosku prokuratora, w konsekwencji zatrzymany zostaje zwolniony do domu.

uprawnienia osoby tymczasowo aresztowanej postaramy się ująć w innym artykule.

Zażalenie na zatrzymanie.

Zatrzymanemu przysługuje zażalenie do Sądu.
W środku odwoławczym zatrzymany może domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania. Wskazać należy, iż zażalenie należy bezwzględnie złożyć w terminie 7 dni. Rozpoznaje je niezwłocznie Sąd właściwy dla miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania.
W razie uznania bezzasadności lub nielegalności zatrzymania Sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
Praktyka niestety wskazuje, iż rzadko kiedy Sądowi uda się rozpoznać zażalenie w sytuacji gdy osoba zatrzymana znajduje się jeszcze w policyjnej izbie zatrzymań. Zazwyczaj Sąd rozpoznaje zażalenie w terminie znacząco odległym od zatrzymania.
Jest to istotna wada naszego systemu sądownictwa.
Na koniec pamiętajmy, ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej na podstawie tych samych faktów i dowodów jest niedopuszczalne.