Prawo jazdy

Zatrzymanie prawo jazdy

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię zatrzymania prawa jazdy jest Ustawa Prawo o ruchu drogowym. Akt ten przewiduje różnego rodzaju sytuacje, w których Policjant musi obligatoryjne lub może fakultatywnie zatrzymać nam prawo jazdy.

Kiedy Policjant musi a kiedy może zatrzymać prawo jazdy?

Zgodnie z ustawą Policjant obligatoryjnie zatrzyma wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku:

uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,
gdy upłynął termin ważności prawa jazdy,
przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny,
przekroczenia przez kierującego pojazdem w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego lub stwierdzenia, na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że w okresie 2 lat od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy popełnił on przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia określone w art. 86 § 1 lub 2, art. 87 § 1, art. 92a w przypadku przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h lub 98 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (są to wykroczenia dotyczące: zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, prowadzenia pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu, przekroczenia prędkości oraz niezachowania ostrożności przy korzystaniu z dróg wewnętrznych),
stwierdzenia braku wskazanych w ustawie dokumentów w przypadku prowadzenia pojazdu wyposażonego w tzw. blokadę alkoholową lub prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową w przypadku gdy kierowca obowiązany jest prowadzić wyłącznie takie pojazdy,
popełnienia w okresie próbnym, o którym mowa w ustawie o kierujących pojazdami, trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (dotyczy to osób, które po raz pierwszy uzyskały prawo jazdy kategorii B – okres ten wynosi 2 lata od dnia, w którym został im wydany ten dokument)

Ponadto Policjant obligatoryjnie zatrzyma wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia czynu polegającego na:

kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym

lub

przewożeniu osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji.

Natomiast, w świetle obowiązujących obecnie przepisów Policjant może zatrzymać wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Zatrzymanie prawa jazdy – postępowanie

W sytuacji zatrzymania prawa jazdy, należy pamiętać, że pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z powodu upływu terminu ważności prawa jazdy oraz w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni. Z kolei pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z powodu przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny lub z powodu popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji oraz z powodu kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym lub z powodu przewożeniu osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym, uprawnia do kierowania pojazdem w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania.

Warto wiedzieć, że w chwili obecnej, w dobie informatyzacji systemów ewidencyjnych, zatrzymanie wydanego w kraju prawa jazdy następuje przez wprowadzenie informacji o zatrzymaniu do centralnej ewidencji kierowców niezwłocznie po stwierdzeniu wystąpienia ku temu opisanych powyżej przesłanek. Oznacza to, iż Policjant nie zabiera nam dokumentu zatrzymanego prawa jazdy, a jedynie wpisuje informację o jego zatrzymaniu do systemu informatycznego. Informacje te dostępne są dla innych uprawnionych organów. Wobec tego nawet fizyczne posiadanie przez nas prawa jazdy po jego zatrzymaniu przez Policję nie uprawnia nas do kierowania pojazdami o czym należy bezwzględnie pamiętać!

Po zatrzymaniu prawa jazdy i wprowadzeniu informacji o zatrzymaniu do centralnej ewidencji kierowców Policja przekazuje nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, informację o zatrzymaniu prawa jazdy, według właściwości, sądowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy o wykroczenie, prokuratorowi lub staroście. To jakiemu organowi zostanie przekazana ta informacja zależy do tego czy prawo jazdy zostały nam zatrzymane w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, wykroczenia czy też naruszenia przepisów ruchu drogowego.

W przypadku gdy podczas zatrzymania doszło również do przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości środka działającego podobnie do alkoholu informację o zatrzymaniu prawa jazdy przekazuje się wraz z wynikiem tego badania. Natomiast jeżeli wynik tego badania nie został uzyskany w ciągu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, niezwłocznie wprowadza się do centralnej ewidencji kierowców informację o jego zwrocie.

Po zatrzymaniu prawa jazdy przez Policję i przekazaniu tej informacji odpowiedniemu organowi, w przypadku:

uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,
uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów,

prokurator lub sąd wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o zatrzymaniu prawa jazdy postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy. O wydaniu takiego postanowienia zawiadamia się właściwego starostę. Na takie postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy służy prawo wniesienia zażalenia. Uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający to uprawnienie z powodu uzasadnionego podejrzenia, że znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu, ulegają zawieszeniu na okres od dnia zatrzymania dokumentu przez uprawniony organ do dnia wydania postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy.

Z kolei w przypadku gdy:

upłynął termin ważności prawa jazdy,
kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym,
kierujący pojazdem silnikowym przewozi osoby w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji,

starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy. Od decyzji takiej przysługuje prawo wniesienia odwołania. W przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym lub <kierujący pojazdem silnikowym przewozi osoby w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji, starosta wydaje powyższą decyzję administracyjną na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to, że decyzja ta zaczyna od razu obowiązywać be względu na to czy i kiedy zostanie zaskarżona. W praktyce powyższe sprowadza się do tego, że zatrzymanie prawa jazdy z opisanych powyżej powodów uprawnia nas do kierowania pojazdem jedynie w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania. Wynikać to będzie z przekazanego nam przez funkcjonariusza Policji pokwitowania zatrzymania prawa jazdy. We wskazanym powyżej 3-miesięcznym okresie nie można kierować pojazdami. Złamanie tego zakazu nieść będzie za sobą poważne konsekwencje. Bowiem jeżeli osoba kierowała pojazdem silnikowym pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu jej prawa jazdy starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu, na który zatrzymano prawo jazdy, do 6 miesięcy! W przypadku zaś kierowania pojazdem silnikowym w powyższym przedłużonym okresie, starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami. Zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej. Jeżeli od dnia zatrzymania prawa jazdy upłynął okres przekraczający rok warunkiem wydania prawa jazdy jest uzyskanie pozytywnego wyniku kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji.

Natomiast w przypadku gdy nie wydano postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy, postanowienie o zwrocie zatrzymanego prawa jazdy wydaje odpowiednio prokurator, zawiadamiając o tym organ, który zatrzymał prawo jazdy lub sąd, przy czym w przypadku prawa jazdy wydanego w kraju o wydaniu postanowienia sąd zawiadamia organ, który wydał prawo jazdy. Postanowienie to doręcza się jego właścicielowi.

Tak jak i w przypadku zatrzymania prawa jazdy, zwrot zatrzymanego prawa jazdy wydanego w kraju następuje przez wprowadzenie informacji o zwrocie do centralnej ewidencji kierowców:

przez organ, który je zatrzymał – po otrzymaniu zawiadomienia o wydaniu przez prokuratora postanowienia o zwrocie zatrzymanego prawa jazdy lub po okazaniu tego postanowienia

lub

przez organ, który je wydał – po otrzymaniu zawiadomienia o wydaniu przez sąd postanowienia o zwrocie zatrzymanego prawa jazdy lub po okazaniu tego postanowienia.

Zawieszenie i cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami

Ponadto przepisy dotyczące zatrzymania prawa jazdy oraz zawieszenia i cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami zawarte są również w innych aktach prawnych i dotyczą różnych sytuacji faktycznych. Przede wszystkim dotyczą one sytuacji skierowania kierowcy na kurs reedukacyjny,
kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym oraz skierowania na badania lekarskie celem ustalenia o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdem. Z uwagi na ograniczony zakres niniejszego artykułu nie będą one w tym miejscu omawiane. Niemniej jednak utworzony przez nas zespół świadczy pomoc prawną w sprawach dotyczących opisanych powyżej materii, starając się zapobiec utracie przez kierowcę prawa do kierowania pojazdami lub zmniejszyć negatywne konsekwencje takiej utraty.