Postępowanie przygotowawcze

Definicja pokrzywdzonego

Zgodnie z brzmieniem Kodeksu postępowania karnego za pokrzywdzonego uznaje się osobę fizyczną lub prawną, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

W postępowaniu przygotowawczym tj. w śledztwie lub dochodzeniu, pokrzywdzony jest stroną tego postępowania. Oznacza to, że może on podejmować wszelkie działania, do których uprawnia go Kodeks postępowania karnego. Może m.in. składać pisma procesowe w sprawie, odwoływać się od zapadłych orzeczeń, brać udział w czynnościach procesowych, zapoznawać się z aktami sprawy. Organ prowadzący postępowanie ma ponadto obowiązek zawiadamiać pokrzywdzonego o prowadzonych w sprawie czynnościach oraz doręczać mu pisma, które z zgodnie z obowiązującymi przepisami doręcza się stronom postępowania. Pokrzywdzony może również w toku dochodzenia czy śledztwa składać wnioski dowodowe i inicjować podejmowanie konkretnych działań.

Nie każdy o tym wie, a jest to bardzo istotne, iż pokrzywdzony nie musi występować w postępowaniu sam. Może on ustanowić pełnomocnika, którym może być adwokat lub radca prawny. Pełnomocnika ustanowić można na każdym etapie postępowania. Oznacza to, że nawet pokrzywdzony, który początkowo nie korzystał w sprawie z pomocy profesjonalisty, może w każdej chwili ustanowić pełnomocnika, który będzie reprezentował jego interesy.

Pokrzywdzenie przestępstwem – co robić?

Osoby, które padają ofiarą przestępstwa niejednokrotnie zastanawiają się co w takiej sytuacji należy zrobić. Jeżeli w sprawie nie zostało jeszcze wszczęte żadne postępowanie, pojawia się pytanie gdzie należy zgłosić takie zdarzenie. Czy należy udać się na Policję czy do Prokuratury? Następnie nasuwają się wątpliwości, w której konkretnie jednostce Policji czy Prokuratury dokonać zgłoszenia. Kolejno wiele osób zastanawia się nad tym czy zawiadomienie powinno mieć formę ustną czy też pisemną. Wszystkie te wątpliwości rozwieje pełnomocnik, który poinstruuje pokrzywdzonego krok po kroku gdzie należy się zgłosić i jak postąpić!

Zawiadomienie o przestępstwie i przesłuchanie pokrzywdzonego

Niewątpliwie jedną z najważniejszych czynności jaki musi podjąć pokrzywdzony to złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, jeżeli w sprawie nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie. To zawiadomienie zainicjuje bowiem dochodzenie lub śledztwo. Zawiadomienie to może przybrać formę ustną lub pisemną. Niemniej jednak, po złożeniu pisemnego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, pokrzywdzony będzie musiał złożyć następnie ustne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Będzie to mieć miejsce podczas przesłuchania pokrzywdzonego, które przeprowadzał będzie funkcjonariusz Policji, prokurator lub też inny uprawniony organ. Podczas takiego przesłuchania pokrzywdzony wcale nie musi być sam. Może w nim uczestniczyć adwokat lub radca prawny jeżeli pokrzywdzony ustanowi w sprawie swojego pełnomocnika.

Również w sytuacji kiedy w sprawie toczy się już postępowanie, a pokrzywdzony wzywany jest na przesłuchanie w charakterze świadka, może on wziąć udział w tej czynności wraz ze swoim pełnomocnikiem.

Odmowa wszczęcia lub umorzenie postępowania

Oprócz opisanych powyżej uprawnień, pokrzywdzonemu przysługuje ponadto prawo do złożenia zażalenia w przypadku wydania postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania przygotowawczego. Oznacza to, że jeżeli po złożeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa organ uzna, że nie ma podstaw do wszczęcia postępowania albo też w toku śledztwa lub dochodzenia organ umorzy to postępowanie, pokrzywdzony może złożyć zażalenie na takie postanowienie. Wtedy zażalenie to rozpozna Sąd, który wypowie się co do zasadności odmowy wszczęcia bądź też umorzenia postępowania.