Oskarżyciel posiłkowy przed sądem

O ile pokrzywdzony jest stroną w postępowaniu przygotowawczym tj. w śledztwie czy dochodzeniu, o tyle w postępowaniu sądowym będzie on już występował jedynie w charakterze świadka. Aby pokrzywdzony po zakończeniu śledztwa czy dochodzenia nadal działał w sprawie w charakterze strony musi on złożyć oświadczenie o zamiarze działania w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Uboczny oskarżyciel posiłkowy

Jeżeli akt oskarżenia wnosi do Sądu oskarżyciel publiczny (którym najczęściej jest prokurator) to pokrzywdzony może działać w sprawie w charakterze ubocznego oskarżyciela posiłkowego. Działa on wtedy jako strona obok oskarżyciela publicznego. Aby stać się oskarżycielem posiłkowym należy złożyć oświadczenie o zamiarze działania przed sądem w takim charakterze. Co istotne oświadczenie takie należy złożyć najpóźniej do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej.

Oskarżyciel posiłkowy jest równoprawną stroną postępowania sądowego. Oznacza to, że może on brać udział w każdej rozprawie sądowej. Może zadawać pytania przesłuchiwanym na rozprawie świadkom, biegłym oraz oskarżonemu. Może również składać wnioski dowodowe, wypowiadać się w przedmiocie zgromadzonych dowodów, ma prawo dostępu do akt sprawy. Może składać zażalenia na postanowienia i zarządzenia wydane w toku postępowania, a po wydaniu wyroku przysługuje mu prawo wywiedzenia od niego apelacji. Również i w postępowaniu sądowym pokrzywdzony nie musi występować samodzielnie. Reprezentacją jego praw może zająć się profesjonalny pełnomocnik, który będzie zastępował go w postępowaniu sądowym. Trzeba jednak pamiętać, że mimo złożenia zeznań w toku dochodzenia lub śledztwa, pokrzywdzony musi zostać ponownie, jeszcze raz przesłuchany przed Sądem. Ma to miejsce praktycznie zawsze, z wyjątkiem pewnych wymienionych w ustawie przypadków.