Postępowanie rozwodowe

W polskim systemie prawnym rozwody udzielane są wyłącznie przez Sądy Okręgowe po przeprowadzeniu procesu mającego na celu wykazanie przesłanek uzasadniających rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Pozew złożyć należy do sądu właściwego, według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków o ile jedno z nich nadal w okręgu tym zamieszkuje. W przeciwnym razie sądem właściwym miejscowo jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego małżonka.

Przesłanki orzeczenia rozwodu

Postępowanie rozwodowe inicjuje złożenie przez jednego z małżonków pozwu rozwodowego. Rozwiązania małżeństwa przez rozwód może żądać każdy z małżonków jeżeli nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Koniecznym jest aby przesłanki te występowały łącznie.

Pod przesłanką zupełnego rozkładu pożycia rozumieć należy ustanie między małżonkami więzi duchowej, fizycznej oraz ekonomicznej. Trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego oznacza natomiast nieodwracalny stan zerwania wyżej wymienionych więzi niezależnie od długości okresu czasu, w którym doszło do ich ustania. Jeżeli wspomniane przesłanki nie zostaną udowodnione, Sąd najpewniej powództwo oddali, a samo małżeństwo będzie trwało nadal. Stąd tak istotnym jest zgromadzenie i przedstawienie przed sądem odpowiedniego materiału dowodowego, który potwierdzi przedstawiane twierdzenia. Podstawowymi dokumentami, które należy załączyć do pozwu rozwodowego są: skrócony odpis aktu małżeństwa, skrócony odpisy aktu urodzenia dzieci o ile małżonkowie posiadają wspólne potomstwo, zaświadczenie o wysokości zarobków/ osiąganych dochodów z trzech ostatnich miesięcy.

Przeszkody orzeczenia rozwodu

Przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego przewidują również sytuację, w których do orzeczenia rozwodu nie dojdzie pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżonków. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia, gdy wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych powodów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd nie orzeknie rozwodu również gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego chyba, że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo, że odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Rozwód z orzeczeniem lub bez orzekania o winie

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy stanowi, że w postępowaniu rozwodowym sąd orzeka czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.  Jedynie na zgodne żądanie małżonków sąd odstąpi od  orzekania w przedmiocie winy.

Kwestia zawinienia rozkładu pożycia małżeńskiego oraz konsekwencje wynikające z orzeczenia winy omówiona zostanie w odrębnym rozdziale niniejszego portalu, dlatego też w tym miejscu nie będzie ona szczegółowo opisywana.

Bez wątpienia sprawy rozwodowe, w których jedno lub dwoje małżonków domaga się ustalenia winy i orzeczenia rozwodu z określeniem winy po stronie partnera, bywają  skomplikowanie i długotrwałe. Stąd tak ważne jest korzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który pomoże przeprowadzić swojego Klienta przez cały proces rozwodu.

W orzeczeniu rozwodowym Sąd może również uregulować np. sposób korzystania ze wspólnego majątku, w tym przede wszystkim domu lub mieszkania, nakazując nawet w sytuacjach wyjątkowych eksmisję jednego z partnerów.

Dodatkowo, przepisy polskiego prawa umożliwiają w sprawie rozwodowej przeprowadzenie podziału majątku wspólnego małżonków, o ile nie spowoduje on zwłoki w rozpoznaniu sprawy. W praktyce sprowadza się to jedynie do sytuacji gdy małżonkowie zgodnie wypracowali porozumienie określające warunki podziału ich majątku wspólnego.

Pamiętać należy, że rozwód to nie tylko małżonkowie. Posiadanie wspólnego potomstwa rodzi konieczność rozstrzygnięcia przez sąd w kwestii władzy rodzicielskiej, ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem, a także do ustalenia w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Doświadczenie zawodowe pokazuje, że częstokroć kwestie te są najbardziej sporne pomiędzy małżonkami i prowadzą do powstania bądź eskalacji istniejącego konfliktu.

Koszt rozwodu

Zainicjowanie postępowania w przedmiocie orzeczenia rozwody wymaga uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 600,00 zł.

Odrębną oraz indywidualną kwestią jest wysokość wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika,  która uzależniona pozostaje od charakteru i skomplikowania sprawy, a także niezbędnego nakładu pracy adwokata lub radcy prawnego.

Warto zaznaczyć, iż strona przegrywająca proces w całości, z reguły, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie poniesione koszty sądowe oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach osoba obowiązana do poniesienia opłaty sądowej  składając do sądu stosowny wniosek i należycie go uzasadniając może uzyskać całkowite lub częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. Pamiętać jednak należy, iż to na stronie ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych spoczywa obowiązek przedstawienia dowodów potwierdzających niemożność ich poniesienia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Po rozwodzie

Istnieje możliwość powrotu do poprzedniego nazwiska po orzeczeniu rozwodu jeżeli przy zawarciu związku małżeńskiego doszło do jego zmiany. W tym celu, należy w terminie trzech miesięcy liczonych od dnia uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem oświadczenie o chęci powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego.

Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego powstaje między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej.